Το Ολοκαύτωμα μέσα από εκπαιδευτικές εκθέσεις στα Μουσεία Παγκυπρίου Γυμνασίου

Εγκαίνια νέας έκθεσης

Με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος, εγκαινιάστηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2020 στα Μουσεία Παγκυπρίου Γυμνασίου από τον Υπουργό Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού & Νεολαίας κ. Πρόδρομου Προδρόμου και τον πρέσβη του Ισραήλ στην Κύπρο κ. Sammy Revel η έκθεση «ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ (SHOAH/ΣΟΑ) – Πως ήταν ανθρωπίνως δυνατόν;» - η οποία ετοιμάστηκε από το Yad Vashem (το Κέντρο Έρευνας και Μνήμης για το Ολοκαύτωμα). Τα εγκαίνια τίμησαν με την παρουσία τους η ειδική αντιπροσώπος του Γ.Γ. των Ην. Εθνών στην Κύπρο κα Elizabeth Spehar, ο Προέδρος του ΔΗ.ΣΥ. κ. Αβέρωφ Νεοφύτου, πρέσβεις ξένων κρατών, διπλωματες, πολιτειακοί παράγοντες και άλλοι εκλεκτοί  προσκεκλημένοι -ανάμεσά τους και η Ελληνίδα επιζήσασα απο το Ολοκαύτωμα κα Lola Angel.

Κατά τη βραδιά των εγκαινίων την εκδήλωση χαιρέτισε τόσο ο κος υπουργός, όσο και ο πρέσβης του Ισραήλ και ο διευθυντής του Παγκυπρίου Γυμνασίου. Η κα Lola Angel κατέθεσε τη δική της σύντομη, προσωπική μαρτυρία:  "Ημουν μικρό παιδί, αλλά οι μνήμες εξακολουθούν να με στοιχειώνουν. Εσείς, η νέα γενιά, δεν πρέπει να επιτρέψετε να συμβεί κάτι παρόμοιο Ποτέ Ξανά. Οφείλετε να δημιουργήσετε έναν καλύτερο κόσμο."

Η βραδιά διανθίστηκε με τις εξαίσιες ερμηνείες ελληνικών και εβραϊκών τραγουδιών από ομάδα μαθητών και μαθητριών του Παγκυπρίου Γυμνασίου. Εξάλλου, την ιστορική έκθεση συνοδεύει εικαστική παρέμβαση από τον γλύπτη Κυριάκο Καλλή. Η βιντεοπροβολή και η γλυπτική εγκατάσταση στο χώρο συνομιλούν με την έκθεση και τη θλιβερή ιστορία του Ολοκαυτώματος των ευρωπαίων Εβραίων, προσφέροντας στον επισκέπτη της έκθεσης μια άλλη διάσταση του ενεξήγητου αυτού εγκλήματος του εικοστού αιώνα.

Η έκθεση «ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ (SHOAH/ΣΟΑ) – Πως ήταν ανθρωπίνως δυνατόν;» στα Μουσεία Παγκυπρίου Γυμνασίου θα διαρκέσει μέχρι τις 20 Μαΐου 2020 με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Σε συνεργασία με τον Έφορο του Μουσείου έχει ετοιμαστεί εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές/τριες 14-18 ετών και προτρέπονται οι διευθύνσεις των σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης και οι εκπαιδευτικοί να συμμετάσχουν στην εκπαιδευτική αυτή δράση, μέσω οργανωμένων επισκέψεων σχολικών ομάδων.

Μνήμη που θωρακίζει την ανθρώπινη συνείδηση

Η έκθεση συνδιοργάνεται από το Υ.Π.Π.Α.Ν. και την ισραηλινή πρεσβεία και στηρίζεται από την Σχολική Εφορεία Λευκωσίας και το Παγκύπριο Γυμνάσιο –στα Μουσεία του οποίου φιλοξενείται. Η συνεργασία αυτή διαρκεί εδώ και κάποια χρόνια, αφού και στο παρελθόν φιλοξενήθηκαν στα Μουσεία Παγκυπρίου Γυμνασίου εκθέσεις αφιερωμένες στο Ολοκαύτωμα. Πρόκειται για δράσεις εκπαιδευτικές, οι οποίες -αφορμώμενες από την τραγωδία του Ολοκαυτώματος- στόχο έχουν τη διαφώτηση των κύπριων εφήβων όχι μόνο για το Ολοκαύτωμα, αλλά -ουσιαστικά- και για φαινόμενα οικουμενικής σημασίας, όπως ο αντισημιτισμός, ο ρατσισμός, η προάσπιση της δημοκρατίας· ώστε με τη εφόδια τη γνώση και την μνήμη γεγονότων του παρελθόντος να μην επαναληφθει η κατάσταση, όπου ο άνθρωπος φτάνει στο απόλυτο κακό, ως θύτης και στο έσχατο όριο της ανθρώπινης αντοχής, ως θύμα.

Οι εκθέσεις αυτές προσέγγιζαν το θέμα «Ολοκαύτωμα» από διαφορετικές οπτικές γωνίες και πάντοτε συνοδεύονταν από μουσειοπαιδαγωγικό πρόγραμμα –το οποίο εφάρμοζε ο έφορος των Μουσείων Π.Γ.

Έτσι, κατά την περσινή χρονιά (7/2/2019 - 4/6/2019) παρουσιάστηκε η έκθεση «Αχτίδες Φωτός – Γυναίκες στο Ολοκαύτωμα», η οποία εστίαζε στη γυναικεία διάσταση της ζωής κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος και στις εμπειρίες των Εβραίων γυναικών κατά την περίοδο αυτή, επιχειρώντας να αποκαλύψει την ανθρώπινη, προσωπική ιστορία. Δημιουργήθηκε ένας χώρος για τη φωνή των Εβραίων γυναικών και τις πράξεις τους απέναντι στις καταστάσεις που αντιμετώπισαν. Αυτή τη γυναικεία διάσταση υπογράμμισε με τις εικαστικές της εγκαταστάσεις η γνωστή καλλιτέχνις Λία Λαπίθη, έργα της οποίας συνυπήρχαν στο χώρο της έκθεσης. Τα έργα, που δημιουργήθηκαν ειδικά για την περίσταση, έδωσαν την αφορμή σε μαθητές/τριες για εισαγωγή στο θέμα της έκθεσης και την ευκαιρία για γόνιμη συζήτηση προς το τέλος της επίσκεψής τους. Πριν δυο χρόνια παρουσιάστηκε η έκθεση «Κρυμμένα Παιδιά στην Ελλάδα της Κατοχής», που αφορούσε παιδιά ελληνοεβραϊκών οικογενειών, τα οποία κρύφτηκαν κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής κατά τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο, προκειμένου να σωθούν από βέβαιο θάνατο. Παρουσιάστηκαν 24 περιπτώσεις παιδιών-θυμάτων του Ολοκαυτώματος, ηλικίας από 2 μέχρι 13 ετών, τα οποία διασώθηκαν ζώντας σε ελληνικές πόλεις και χωριά, χάρις στην βοήθεια που τους παρείσχαν ποικιλοτρόπως χριστιανοί συμπατριώτες τους. Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής υπήρξαν μερικές εκατοντάδες Έλληνες «Δίκαιοι» -προερχόμενοι από ένα ευρύ φάσμα επαγγελματικών και κοινωνικών στρωμάτων- που πρόσφεραν στα εβραιόπουλα στέγη, τροφή, καταφύγιο, λόγια ενθάρρυνσης ή παρηγοριάς, ακόμα και νέες οικογένειες.